Dermoskopia (dermatoskopia) jest mikroskopowym badaniem skóry, które jest niebolesne, nieinwazyjne i nie wymaga pobierania wycinków. Uważa się, że jest to badanie pośrednie między normalnym badaniem klinicznym a histopatologiczną oceną wycinków skóry.
Dermoskopia daje możliwość oglądania skóry w powiększeniu dziesięcio- do kilkudziesięciokrotnym i w oświetleniu, które pozwala na uwidocznienie głębszych struktur naskórka.
Dermoskopia jest powszechnie stosowana do oceny znamion barwnikowych, powszechnie nazywanych pieprzykami. Ta metoda zwiększa możliwość rozpoznania czerniaka na bardzo wczesnym etapie rozwoju, wtedy, gdy można ten nowotwór łatwo wyleczyć. Ponadto dermoskopia ułatwia odróżnienie czerniaka od innych, niegroźnych zmian na skórze.
Coraz szerzej stosowana jest w dermatologii dermoskopia komputerowa (wideodermoskopia). Ta metoda ma dodatkową zaletę polegającą na uwidocznieniu badanego fragmentu skóry na ekranie komputera i możliwość zapisania tego obrazu w formie elektronicznej. Ma to szczególne znaczenie w badaniu osób, które mają dużo znamion barwnikowych. Podczas badań kontrolnych przeprowadzanych jeden raz w roku istnieje możliwość porównania wyglądu każdego znamienia do jego wyglądu w poprzednich latach. Jeśli znamię się powiększa lub zmienia, podejmuje się czasami decyzje o jego profilaktycznym usunięciu. Dlatego wideodermoskopię zawsze warto przeprowadzać w tym samym gabinecie dermatologicznym, aby istniała możliwość porównania znamion do tych, które są już w bazie danych. Warto też zapytać lekarza, czy zapisuje znamiona w bazie danych. Samo uwidocznienie znamienia na ekranie komputera nie jest równoznaczne z tym, że zostało ono skatalogowane i zapisane.
Dermoskopia daje ok. 95% szansy na to, że mały, rozwijający się czerniak zostanie wcześnie wykryty. Zawsze mogą pojawić się na skórze zmiany, które nie spełniają w dermoskopii wszystkich kryteriów czerniaka, ale z powodu niektórych cech charakterystycznych dla czerniaka budzą niepokój. Takie znamiona zawsze profilaktycznie się usuwa.
W ostatnich latach dermoskopia stała się metodą diagnostyczną bardzo szeroko stosowaną również w innych dziedzinach dermatologii. Daje nie tylko możliwość badania znamion barwnikowych i wczesnego wykrywania czerniaka, ale również oglądania prawie wszystkich innych zmian na skórze. Szczególnie, metoda ta może być wykorzystana do badań kapilaroskopii (badanie naczyń krwionośnych wału paznokciowego) u osób z podejrzeniem choroby Raynauda, sklerodermii lub zapalenia skórno – mięśniowego. Dermoskopia może też być stosowana do oglądania mieszków włosowych, a w badaniu wideodermoskopowym można zmierzyć średnicę włosów, co jest wykorzystywane w niektórych przypadkach problemów diagnostycznych dotyczących chorób włosów.