Afty

Ponad 2400 lat temu Hipokrates opisał po raz pierwszy nasilone owrzodzenia jamy ustnej i nazwał je „aphthae”, co w języku greckim oznacza „zapalić” lub „rozniecić ogień”. To określenie odnosiło się do dolegliwości, jakie towarzyszą aftom. Co trzeci człowiek przynajmniej raz w życiu ma aftę. Pojedyncza afta goi się w ciągu kilku dni i nie pozostawia żadnych śladów. Zdarza się nawet, że mija niezauważona. Afty stają się powodem do wizyty u dermatologa, gdy jest ich kilka lub kilkanaście, albo w przypadku tzw. aftozy nawrotowej, czyli wtedy, gdy po zagojeniu się jednych aft na śluzówce pojawiają się następne.

Przyczyn sprzyjających aftozie nawrotowej może być wiele, w tym urazy mechaniczne, stresy, niektóre pokarmy, infekcje i inne choroby. Niekiedy, mimo dokładnych badań, nie udaje się tych przyczyn ustalić. Na pewno ważną rolę w zachorowaniu na aftozę nawrotową odgrywają czynniki genetyczne i predyspozycja rodzinna. Około 30% osób z aftozą nawrotową ma w rodzinie osobę z tą samą chorobą, a występowanie aftozy u obojga rodziców wiąże się z około 90% ryzykiem rozwoju aftozy u ich dzieci.

Początek schorzenia następuje najczęściej w dzieciństwie lub młodości. Zazwyczaj pierwsze afty pojawiają się przed 30 rokiem życia. Afty mogą mieć charakter bolesnych kilkumilimetrowych nadżerek lub powierzchownych owrzodzeń, zwykle do 1 cm średnicy, o żółtawym lub szarawym dnie otoczone zapalną obwódką. Zazwyczaj pojedyncze afty goją się w ciągu 7 do 10 dni. Jeśli pojedyncza zmiana na śluzówce jamy ustnej utrzymuje się dłużej, może to być szczególna postać aftozy, ale prawdopodobnie nie jest to afta.

W przypadkach wątpliwych wyklucza się inne choroby, o podobnych objawach, w tym na przykład rumień wielopostaciowy, liszaj płaski nadżerkowy, przewlekłe wrzodziejące zapalenie jamy ustnej lub pęcherzyce.

Afty i inne choroby błony śluzowej jamy ustnej leczy w naszym gabinecie między innymi: prof. dr hab. n. med. Małgorzata Olszewska.